استرس گرمایی در طیور | از عواقب تا راه حل ها

استرس گرمایی در طیور یکی از مهمترین مشکلاتی است که می تواند صاحبان مرغداری ها را تا حد خیلی زیادی متضرر کند. زمانی که در فصل تابستان بسر می بریم، دمای هوای مرغداری تا حد قابل توجهی افزایش پیدا می کند. اگر این افزایش دما ادامه دار باشد، مرغ هایی که داخل سوله هستند، دچار استرس گرمایی می شوند.

با این مشکل، دمای بدن آنها افزایش می یابد و این مسئله می تواند حتی منجر به مرگ دسته جمعی آنها نیز شود. اما خوشبختانه روش هایی برای جلوگیری از استرس گرمایی در پرندگان مرغ ها وجود دارند که در ادامه مطلب، به بررسی آنها خواهیم پرداخت. 

استرس گرمایی در طیور چیست؟

همان طور که پیش از این نیز گفتیم، استرس گرمایی به افزایش دمای بیش از حد بدن پرندگان مانند مرغ ها گفته می شود. معمولاً این افزایش دما به حدی شدید است که پرندگان را دچار شوک گرمایی می کند. به گونه ای که حتی عملکرد طبیعی بدن آنها نیز مختل می شود و نمی توانند زندگی معمولی و ساده ای داشته باشند. در موارد خیلی شدید، ممکن است این استرس گرمایی منجر به مرگ طیور و پرندگان در مرغداری ها شود. 

از آنجا که معمولاً در فصل تابستان هوا خیلی گرم تر است، معمولاً استرس گرمایی در طیور نیز در این فصل شدت بیشتری پیدا می کند. نکته جالب توجه درباره بدن پرندگان و مرغ ها که باعث می شود دچار استرس گرمایی شوند، این است که برخلاف انسان ها، بدن پرندگان غدد تعریق ندارند. به همین دلیل هم وقتی هوا خیلی گرم می شود، بدن آنها مانند انسان ها نمی تواند با عرق کردن، گرمای اضافی را خارج کند. پس این گرما در بدن باقی می ماند و با افزایش یافتن، به بدن پرندگان آسیب می رساند. 

عوامل موثر بر ایجاد استرس گرمایی در طیور

در حالت عادی، دمای بدن پرندگان در سالن های مرغداری نباید بیشتر از ۳۵ درجه سانتیگراد شود. به همین دلیل اگر شما نیز کسب و کاری در این زمینه دارید، باید مدام دمای هوای مرغداری را اندازه بگیرید تا مطمئن شوید که دما کاملاً تنظیم است. 

استرس گرمایی در طیور می تواند به خاطر دلایل مختلفی به وجود بیاید و فقط تابستان و گرم شدن هوا، منجر به بروز این مشکل نمی شود. در ادامه، برخی از رایج ترین عوامل موثر بر ایجاد استرس گرمایی در پرندگان و طیور را نام می بریم: 

• افزایش دمای محیط سالن مرغداری 
• تهویه نامناسب در مرغداری 
• تراکم بسیار زیاد پرندگان در سالن مرغداری 
• آبرسانی نامناسب سالن مرغداری 
• وزش باد گرم و خشک در محیط مرغداری 

صاحبان مرغداری ها باید سعی کنند که تمام موارد بالا را در سالن مرغداری خود کنترل کنند. برای مثال، از بالا رفتن بیش از حد دمای سالن مرغداری بپرهیزند و همچنین از تهویه های مناسب و با کیفیت استفاده نمایند. همچنین استفاده از پنکه مه پاش می تواند یک گزینه بسیار مناسب برای رفع این مشکل باشد. به علاوه، پرندگان باید به تعداد مناسب در یک سالن با متراژ مشخص قرار بگیرند و اگر تعداد آنها بیش از حد زیاد شود، ممکن است دچار استرس گرمایی شوند. 

چه چیزی شدت استرس گرمایی در طیور را کم و زیاد می کند؟

برخی عوامل می توانند میزان استرس گرمایی در طیور را افزایش دهند یا آن را کم کنند. اگر شما نیز بتوانید کنترل بیشتری روی این عوامل در سالن مرغداری داشته باشید، می توانید به سود خیلی بیشتری دست پیدا کنید. در ادامه، به صورت مختصر این عوامل را نام می بریم و توضیح کوتاهی درباره هر یک ارائه می دهیم:

• نوع پرندگان: حساسیت پرندگانی که نژاد گوشتی دارند، در برابر گرما خیلی بیشتر است. به همین دلیل هم در مکان های جغرافیایی گرم و خشک، بهتر است از پرندگان گوشتی استفاده نکنید. در این شرایط، پرنده هایی با نژاد تخمک گذاری، گزینه مناسب تری به نظر می رسند. 
• غذای پرندگان: حتی غذایی که شما به آنها می دهید نیز می تواند روی استرس گرمایی آنها تاثیر بگذارد. برای مثال اگر غذاهای انرژی زا و پر پروتئین بخورند، فعالیت بدنی آنها بیشتر می شود و دچار استرس گرمایی می شوند. 
• کاهش آبرسانی به پرندگان: میزان آبی که شما به پرندگان می دهید، می تواند منجر به افزایش یا کاهش احتمال استرس گرمایی در آنها شود. به همین دلیل هم برای این که این مشکل کمتر برای آنها به وجود بیاید در طول روز آب بیشتری به پرندگان بدهید. 
• میزان رطوبت: رطوبت محیط ارتباط مستقیمی با استرس گرمایی دارد. اما اشتباه نکنید؛ رطوبت محیط فقط باید به اندازه مناسب باشد. اگر این رطوبت بیش از اندازه شدید شود، هوای داخل سالن پرندگان شرجی می شود و این موضوع باعث افزایش استرس گرمایی خواهد شد. 
• سن پرندگان: حتی اگر در سالن مرغداری پرندگان پیرتری وجود داشته باشند، تحمل آنها در برابر گرما کمتر می شود. این در حالی است که پرندگانی که سن کمتری دارند، مثلاً نهایتاً پرندگان ۳ هفته ای، می توانند خیلی بهتر در برابر استرس گرمایی مقابله کنند. 

نشانه های بالینی استرس گرمایی پرندگان

تاکنون تحقیقات خیلی زیادی روی استرس گرمایی پرندگان انجام شده اند. این تحقیقات نشان می دهند که اغلب پرندگان علائم و نشانه هایی دارند که با توجه به آنها می توان خیلی راحت تر متوجه شد که آیا دچار استرس گرمایی شده اند یا خیر.

به همین خاطر شما نیز باید حتماً این علائم استرس گرمایی در طیور را بشناسید تا در صورت مشاهده آنها در پرندگان، بتوانید آنها را درمان کنید. برخی از مهم ترین علائم و نشانه های استرس گرمایی در اغلب پرندگان، عبارتند از: 

• کوچک شدن اندازه تخم مرغ 
• عطش و تشنگی شدید 
• له له زدن پرندگان 
• نفس کشیدن کوتاه و سریع 
• افزایش ضربان قلب 
• کوچک شدن سایز جوجه های گوشتی 
• ایستادن با بال های باز و آویزان 
• کم شدن اشتها 
• زمین گیر شدن 
• مرگ 

در صورت نادیده گرفتن نشانه های ابتدایی که نام بردیم، ممکن است نشانه های جدی تری مانند زمین گیر شدن و حتی مرگ پرندگان به وجود بیاید. به همین دلیل هم حتماً به دمای بدن پرندگان در سالن مرغداری توجه کافی داشته باشید. 

عواقب وجود استرس گرمایی در طیور

همان طور که پیش از این نیز گفتیم، عواقب استرس گرمایی در طیور در موارد ابتدایی، شاید چندان جدی نباشد. با این حال، این مشکل به مرور زمان می تواند روند طبیعی زندگی آنها را تا حد خیلی زیادی مختل کند و باعث بروز مشکلات خیلی جدی تری شود. در ادامه، به صورت مختصر برخی از این عواقب را نام می بریم که در موارد خیلی شدید، می توانند صاحبان مرغداری ها را با مشکلات خیلی جدی مواجه کنند: 

له له زدن

همان طور که پیش از این نیز گفتیم، له له زدن یکی از مهم ترین عواقب استرس گرمایی در طیور شناخته می شود که در این شرایط، تنفس پرندگان خیلی سریع و کوتاه می شود. از طرف دیگر، این مشکل معمولاً به خاطر بهم ریختن میزان کربن دی اکسید در بدن پرندگان به وجود می آید. در نتیجه، ph خون آنها نیز دچار تغییر می شود. 

تولید تخم مرغ های بی کیفیت

زمانی که PH خون تغییر می کند، کلسیم کمتری وارد خون می شود. از سوی دیگر، برای این که پوست تخم مرغ کیفیت کافی داشته باشد، باید کلسیم به اندازه کافی در بدن مرغ وجود داشته باشد. به همین دلیل هم با کاهش میزان کلسیم در بدن پرندگان، تخم مرغ ها پوست خیلی نازکی خواهند داشت و خیلی راحت می شکنند. 

ابتلا به بیماری های عفونی

با استرس گرمایی در طیور، پرندگان ناخودآگاه دهان خود را باز می کنند. با باز کردن دهان آنها، احتمال انتقال بیماری های عفونی و تنفسی بین آنها تا حد خیلی زیادی افزایش پیدا می کند. این در حالی است که وقتی پرندگان دهان خود را بسته نگه می دارند، هوا با رد شدن از بین فیلترهای بینی، میکروب ها را جدا می کند و هوای کاملاً پاکیزه به بدن می رسد؛ اما باز بودن دهان پرندگان می تواند باعث افزایش شانس آنها برای ابتلا به بیماری های مختلف شود. 

کاهش سایز تخم مرغ 

در قسمت قبل به صورت مختصر گفتیم که با افزایش دمای بدن پرندگان، اشتهای آنها کم می شود. در نتیجه، زمانی که به اندازه کافی غذا نخورند، اندازه تخم مرغ های آنها خیلی کوچک تر می شود. به همین دلیل هم صاحبان مرغداری ها ممکن است تا حد خیلی زیادی متضرر شوند. 

روش های درمان استرس گرمایی پرندگان

شما باید در ابتدا دلیل استرس گرمایی پرندگان خود را بشناسید و سپس به دنبال راهی برای برطرف کردن این مشکل باشید. برای مثال، اگر متوجه شدید که تراکم خیلی زیاد پرندگان در داخل سالن مرغداری، دلیل افزایش دمای این محیط است، باید تراکم پرندگان را در سالن کاهش دهید. برخی از رایج ترین روش هایی که می توانند به درمان استرس گرمایی در طیور به شما کمک کنند، شامل موارد زیر می شوند: 

• تنظیم جیره غذایی پرندگان: شما باید به پرندگان غذاهایی بدهید که در آن ویتامین های مورد نیاز وجود داشته باشد. برای مثال، ویتامین c یکی از بهترین ویتامین ها برای تنظیم دمای بدن و جلوگیری از گرمازدگی است. همین دلیل هم بهتر است جیره غذایی پرندگان را با الکترولیت ها و ویتامین های مورد نیاز ترکیب کنید تا مواد مغذی به بدن آنها برسد و دچار گرمازدگی خیلی شدیدی نشوند. 
• تامین آب مورد نیاز پرندگان: در قدم بعدی، باید مقدار کافی آب نسبتاً خنک برای پرندگان فراهم آورید تا کم آبی، باعث افزایش دمای بدن آنها نشود. 
• استفاده از مه پاش مرغداری: یکی دیگر از روش های بسیار کاربردی برای درمان استرس گرمایی پرندگان، استفاده از مه پاش مرغداری است. این سیستم می تواند به بهترین شکل ممکن دمای سالن پرندگان را تنظیم کند و از افزایش دمای بیش از حد جلوگیری نماید. از سوی دیگر، این دستگاه به تنظیم رطوبت نیز کمک خیلی زیادی می کند. 

نحوه کنترل استرس گرمایی طیور

گاهی مواقع ممکن است که شما از روش های بالا هم استفاده کنید، اما همچنان پرندگان دچار استرس گرمایی شوند. به همین دلیل هم شما باید علاوه بر استفاده از روش های بالا، برخی روش های کنترلی نیز در پیش بگیرید تا از شدت یافتن استرس گرمایی در طیور جلوگیری کنید. در ادامه این روش ها را به شما معرفی می کنیم: 

• عایق بندی سالن: اگر از بهترین سیستم های مه پاش در مرغداری هم استفاده کنید، اما سالن عایق بندی نباشد، خیلی سریع این هوای خنک تولید شده به هدر می رود و باز هوا گرم می شود. به همین دلیل حتماً سالن را عایق بندی کنید. 
• استفاده از مه پاش: استفاده از پنکه مه پاش یک روش بسیار کاربردی و مطمئن برای تنظیم دمای مرغداری است که باعث می شود پرندگان به هیچ عنوان دچار استرس گرمایی نشوند. 
• تنظیم تراکم پرندگان: همان طور که گفتیم، شما باید در سالن مرغداری به تعداد کافی پرنده قرار دهید و از بالا رفتن تراکم پرندگان در این سالن بپرهیزید. شاید برای شما جالب باشد که بدانید تراکم پرندگان در فصل گرم نسبت به سرد، باید ۸۰ درصد کمتر باشد تا پرندگان فضای کافی برای حرکت کردن و نفس کشیدن را داشته باشند. 

سخن پایانی

در این مطلب به صورت مفصل درباره استرس گرمایی در طیور صحبت کردیم. همان طور که متوجه شدید، استرس گرمایی و افزایش دمای بدن پرندگان می تواند تاثیر بسیار مخربی روی میزان سودآوری مرغداری داشته باشد. مشکلات خیلی زیادی مانند گرم شدن هوا، وزش بادهای خشک، کم آبی بدن پرندگان، سن پرندگان و حتی نژاد آنها می توانند روی این مشکل تاثیر بگذارند. 

با این حال، شما باید بتوانید این موارد را برطرف کنید تا پرندگان دچار افزایش دمای خیلی شدید در بدن خود نشوند. یکی از بهترین کارها برای جلوگیری از بروز این مشکل، استفاده از مه پاش مرغداری است که شما می توانید آن را با بالاترین کیفیت و مناسب ترین قیمت از طریق فروشگاه نیکان پارسه خریداری کنید. اگر هم نمی دانید که کدام مدل پنکه مه پاش برای مرغداری شما مناسب تر است، می توانید از کارشناسان ما کمک بخواهید.